Dünyanın en iyi üniversitelerinden Standford üniversitesinde kariyer dersi veren Profesör Bill Burnett ve Dave Evans, tasarım odaklı düşünme yöntemiyle yaşamımızı nasıl tasarlayabileceğimiz konusunda bize yol gösteriyor. İlk olarak üniversitede kariyer dersi vererek başlayan yolculukları, yazdıkları kitaplarıyla birlikte şu an çok fazla kişiye ilham olmuş durumda. Bu yazımızda hayatta ne istediğini bilmeyenler, ya da yaşamında değişiklik yapmak isteyenler için bu rehberde gösterilen metotlardan kısaca bahsedeceğim.

 ‘”Büyüyünce ne olmak istiyorsun?” çocukken bize sürekli sorulan ve cevabını bulmamız beklenen bir sorudur. Fakat hayat bir varış noktası değil, bir yolculuktur. Hayat statik değil, dinamiktir. Hayat tamamen büyüme ve değişimle ilgilidir ve açıkçası, değişim var olan tek sabittir. O halde belki de en iyisi bu soruyu yeniden çerçevelemektir?’ 

Adım 1: Şu an buradasınız

Yaşamınızda herhangi bir değişiklik yapmadan önce, içinde bulunduğumuz durumu, memnun olmadığımız bir durum varsa nedenini anlamak önemli. Bu yüzden, ilk olarak dört alanda yaşamınızı değerlendirmeniz isteniyor.

Bunlar: iş, oyun, sevgi, sağlık.

İş, para kazanmak için yaptığınız her şey.

Oyun, sizi eğlendiren bütün aktiviteler.

Sevgi, ilişkilerinizin kalitesi.

Sağlık, ruh ve beden sağlığınız.

Mümkünse bütün adımları yazarak yapmanız kendi hakkınızda farkındalığınızın artmasını sağlayacaktır. Bu alanlarda neler yaptığınızı düşünerek kendinizi puanlayın. Düşük puana sahip alanlar tasarımımızı yaparken dikkat etmemiz gereken alanlardır. Örneğin çok çalışıp oyunu unutuyorsanız bu üzerinde durulması gereken bir nokta olacak.

Adım 2: Pusulanızı oluşturun

‘Kafamızın içinde, ne yapmamız ve kim olmamız gerektiğini bize söyleyen çok sayıda güçlü ses var. Pusulamızı oluşturarak  kazara başkasının hayatını yasama riskini azaltabiliriz.’

Bu bölümde, pusulamızı oluşturmak için ‘çalışma görüşü’ ve ‘yaşam görüşü’ üzerine çalışmamız gerekiyor. Yaşam görüşümüz, basitçe hayat hakkındaki düşüncelerimiz. Hayatın anlamı nedir? Sizin için ne önemli? Seyahat, aile, para..? İdeal yaşam şeklini nasıl tanımlarsınız gibi sorular üzerine düşünceleriniz yaşam görüşünüzü oluşturuyor. Çalışma görüşünüz ise iş ile olan ilişkinizi yansıtıyor. İşin sizin için anlamı ne? Neden çalışırız gibi soruların üzerine düşünmeniz isteniyor. Bu görüşler üzerine derinlemesine düşündükten sonra bu görüşlerinizin hangi noktada birbirini tamamlayıp, nerede birbiriyle karşı karşıya geldiğini gözden geçirin. Biri diğerini nasıl yönlendiriyor?

İnsanların yaşamları boyunca her zaman güzelce düz yolda ilerlemesi mümkün değildir. Rotanızı düz bir çizgi şeklinde çizemezsiniz. Rüzgar ve diğer koşullar neye izin verirse yönünüzü ona göre belirlersiniz. Gerçek Kuzey’e yol alırken önce bir yöne sonra başka bir yöne daha sonra yine başka bir yöne yelken açabilirsiniz. Fakat bu iki görüşünüz birbiriyle uyum içerisinde olduğu müddetçe yani pusulanız doğru olduğunda rotadan asla uzun süreliğine çıkmazsınız. Bu kim olduğunuzun, neye inandığınızın ve ne yaptığınızın aynı çizgide olduğu bir yaşamdır ve anlamlı bir yaşam sürme becerinizi arttıracaktır.

Adım 3: Sıkışmışlıktan kurtulmak

‘Yaşamımız için tek doğru fikri bulma inancı, işlevsizdir. Bir sürü fikir üreterek, geleceğimiz için birçok olasılığı araştırabiliriz. Hepimizin içinde birden fazla yaşam vardır. Sadece bir yaşam şansımız olmasına rağmen birden fazla yaşam tasarımı olduğu fikrini kabul etmek çok özgürleştiricidir.’

İçinden seçim yapabileceğiniz çok sayıda fikir olduğu zaman daha başarılı seçim yaparsınız, bu bölüm bence en eğlenceli adım, bir sürü çılgın fikir üretiyoruz.  Zihin haritamızı çıkarıyoruz. Burada bir karar vermek gibi bir amaç yok. Yaparken kendinizi verdiğiniz, enerjinizin yüksek olduğunu hissettiğiniz üç faaliyet seçip her biri için bir tane olmak üzere üç zihin haritası oluşturun. Bu kelimelerin size çağrıştırdığı kelimeleri yazın. Çağrışım kelimelerinin neleri çağrıştırdığını da yazarak çemberi ilerleterek devam edin. Daha sonra bu haritaların en dış katmanındaki kelimelerden üç iş tanımı oluşturun.

Adım 4: Yaşamlarınızı tasarlayın

‘Madem seçmekte bu kadar zorlanıyorsun seçmek zorunda olduğundan bu kadar emin misin?’

Bu adımda, önünüzdeki beş yılı hayal edip üç farklı versiyonda yazmanız isteniyor. Daha sonrasında ise alternatifleri sevme, güven, uyum ve bu yaşam için gerekli kaynaklar açısından sıralamanızı. Son olarak planınızı bir başka kişiye sunmanız. Her alternatifi anlatırken size ne kadar enerji verdiğine dikkat edin.

Adım 5: Prototip hazırlama

Prototipleme, seçtiğiniz yaşam yolunu test etme süreci ve doğrulamanın bir yoludur. Bulduğunuz fikirleri önceden deneyimlemiş insanlarla konuşun veya kendiniz basit bir prototipini deneyimleyin. Bir sağlık koçluğu işine başlamayı seçtiyseniz hemen atlamayın. Başarılı koçlarla konuşun ya da potansiyel müşterilerinize ücretsiz koçluk seansları sunun. Günlük koçluk sürecinin sizi nasıl hissettirdiğini mümkün olduğunca görün.

Adım 6: Karar verin

Hayalinizdeki işin bir yerlerde sizi beklediği algısı karar verme aşamasında sıkışıp kalmamıza neden olabilir. Hayalinizdeki işi, onu aktif biçimde arama ve birlikte yaratma süreciyle tasarlarsınız. Tek bir doğru yol yoktur. Harekete geçtiğinizde deneyim kazanır, öğrenir, büyürsünüz. Kendinizi daha iyi anlarsınız. Belki de seçiminizin sizin için doğru seçim olmadığını fark etseniz bile artık daha deneyimlisiniz ve farklı bir yöne geçmek için daha fazla beceriyle donatıldınız. Kendimizi seçeneklerle boğmaya meyilliyiz ve ne yapacağımızı ya da ne yapmamız gerektiğini düşünerek kendimizi tükenene kadar çok fazla enerji harcıyoruz fakat bu şekilde hayatımızı ilerletmek için herhangi bir karar veremeyiz.

“Bir seçim yapın, tüm dikkatinizi ona verin ve diğer her şeyi bırakın. Tasarımcılar daha iyi bir geçmiş umarak geleceklerini boşa harcamazlar. Ne de hayali bir gelecekten korkarak bugünlerini boşa harcamazlar. Sahip olduğun tek şey şimdi. Hayatınızı aktif olarak tasarlama ve şimdiki anı inşa etme macerasından zevk almayı unutmayın.”

Yazar: @yemekani 

Referanslar

Bill Burnett, Dave Evans, Yaşamını Tasarla